Diyabet Nedir?
Diyabet, diabetes mellitus ya da halk arasında bilinen ismiyle şeker hastalığı, kan şeker seviyesinin olması gereken değerin üzerinde olması ve bunun neticesinde şekerin idrara geçmesi durumudur. Zaten diabetes mellitus, Yunancada şekerli idrar anlamına gelir. Şeker hastalığı tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de en sık rastlanan hastalıklar arasında yer almaktadır.
Şeker hastalığı, damar sertliği, kalp krizi ve inme gibi ölümcül birçok hastalığın en önemli nedenlerinden biridir. Sağlıklı bir kişide açlık kan şekeri düzeyi 70-100 mg/dL dir. Kandaki şeker seviyesinin bu değerden yüksek olması diyabet hastalığına işaret eder. Şeker hastalığının nedeni, vücutta insülin hormonunun üretilememesi, yetersiz üretilmesi ya da vücut dokularının insülin hormonuna karşı dirençli bir hale gelmesidir.
Diyabet Çeşitleri Nelerdir ?
Diyabet hastalığının bazı türleri bulunmaktadır. Bunlar;
Tip 1 Diyabet (İnsüline Bağımlı Diyabet)
Genellikle çocuklarda görülen diyabet türüdür. Hastalığın nedeni pankreasta insülin hormonunun üretilmemesi ya da yetersiz miktarda üretilmesidir. Bu hastalara dışarıdan insülin hormonu verilir. Bu yüzden bu diyabete insüline bağımlı diyabet adı verilir.
Tip 2 Diyabet (İnsüline Dirençli Diyabet)
Tip 2 diyabet türünde aslında pankreasta insülin hormonu üretimi yeterlidir. Ancak vücuttaki hücreler, insülin hormonunu algılayıcı reseptörlerin çalışmaması nedeniyle bu hormona karşı duyarsızdırlar. Bu nedenden dolayı kan şekeri insülin hormonu tarafından hücrelerin içine taşınamaz. Hücre içine giremeyen ve kullanılamayan şekerin (glukoz) kandaki miktarı normalin üzerine çıkar. Tip 2 diyabet, diyabet hastalığının en yaygın görülen şeklidir. Hastalık daha çok 35-40 yaş üzerindeki kişilerde ortaya çıkar.
Gizli Şeker Nedir?
Halk arasında gizli şeker hastalığı olarak bilinen durum aslında şeker hastalığı (Tip 2 diyabet) oluşmadan hemen önceki durumdur. Yani kan şekeri diyabet tanısı koymak için yeterli bir yüksekliğe ulaşmamış ama hafif bir yükseklik eğilimindedir. Bu dönemde doğru bir tedavi ve diyet uygulayarak diyabet oluşumunun önüne geçilebilir ya da süreç yavaşlatılabilir.
Diyabet Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Diyabet hastalığının en önemli belirtisi aşırı yemek yeme ve doymama hissi, çok sık idrara çıkma, ağız kuruluğu ve çok fazla su içme isteğidir. Hastalığın diğer belirtileri arasında; halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, bulanık görme, ayaklarda uyuşma ve karıncalanma, vücut yaralarının normalden daha geç iyileşmesi, ciltte kuruluk ve kaşıntı, ağızda aseton benzeri koku bulunmaktadır.
Şeker Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Şeker hastalığı genetik ve çevresel nedenlerden dolayı ortaya çıkar. Tip 1 Diyabetin nedenleri arasında genetik faktörlerin rolü büyüktür. Kan şekerinin düzenlenmesini sağlayan insülin hormonunun üretiminin yapıldığı organ olan pankreasta hasara neden olan virüsler ve bağışıklık sistemi bozuklukları da hastalığa yol açabilir.
Şeker hastalığının daha sık görülen türü olan Tip 2 diyabetin nedenleri arasında ise; obezite (aşırı kilo), ailede diyabet hastasının bulunması, yaşlanma, hareketsiz bir yaşam tarzı, stres ve gebelik bulunmaktadır.
Diyabet Tanısı Nasıl Konulur?
Diyabet tanısı açlık kan şekeri ölçümü ve şeker yükleme testi ile konulur. Normalde açlık kan şekeri 70-100 mg/dl arasındadır. Açlık kan şekeri 126 mg/dl’nin üzerinde ise diyabet tanısı konur. Açlık kan şekeri 100-126 mg/dl arasında ise şeker yükleme testi yapılması gerekir. Yemekten 2 saat sonra tokluk kan şekeri ölçülür. Tokluk şekeri 200 mg/dl’nin üzerinde ise kişi şeker hastasıdır, 140-199 mg/dl aralığında ise gizli şeker hastasıdır. Ayrıca son 3 aylık kan şekerini gösteren HbA1C düzeyinin %7’den yüksek olması da diyabet tanısı için yeterlidir.
Diyabet Tedavisi Nasıldır?
Diyabet tedavisi, hastalığın türüne göre değişir. Tip 1 diyabette hastaya dışarıdan insülin hormonu verilir. Ayrıca hastaya tıbbi beslenme tedavisi de uygulanmalıdır. Hastanın diyeti doktor tarafından önerilen insülin dozuna göre diyetisyen tarafından planlanır. Tip 2 diyabette ise tedavi, tıbbi beslenme düzeninin sağlanması ile birlikte hücrelerin insülin hormonuna olan duyarlılığını artıran ya da insülin hormonu üretimini artıran ilaçların kullanımı ile olur.