Gizli Şeker (Pre-Diyabet) Nedir?
Gizli şeker ya da pre-diyabet, kan şeker düzeyinin normalden yüksek, ancak diyabet tanısı koymak için de yeterli yükseklikte olmaması durumudur. Gizli şeker, bozulmuş glikoz toleransı veya bozulmuş açlık glikozu olarak da tanımlarlar.
Pre-Diyabet Durumu Nasıl Anlaşılır?
Pre-diyabet tanısı koymak için açlık kan şekeri ya da oral glikoz tolerans testi (OGTT) kullanılır. Her iki test için de bir gece boyu süren açlık gerekir. Açlık kan şekeri için sabah kahvaltı yapmadan aç karna alınan kanda kan şekeri ölçülür. OGTT’de ise açlık ve glikoz açısından zengin bir içecek alındıktan sonra 2. saatte tekrar şeker ölçümü yapılır. Normalde açlık kan şekeri 100 mg/dl’nin altında olmalıdır.
Eğer kişide gizli şeker varsa, açlık kan şekeri 100-125 mg/dl arasındadır. Eğer açlık kan şekeri 126 mg/dl veya daha yüksekse kişi şeker hastası olarak kabul edilir. OGTT’de, kan şekeri kişi aç iken ve glikozdan zengin içecek içtikten 2 saat sonra ölçülür. Normalde kan şekeri 2. saatte 140 mg/dl’nin altında olmalıdır. 2.saat kan şekeri 140-199 mg/dl arasında ise pre-diyabet, 2. saat kan şekeri 200 mg/dl’nin üstünde ise kişi diyabet hastasıdır. Kişinin kendisinde gizli şeker olduğunu bilmesi, ileride diyabet hastası olmasını önleyecek önlemleri zamanında alması açısından önemlidir. Kilo verme ve egzersiz yaparak pre-diyabetli kişilerin %60’ı diyabet hastası olmasını önleyebilir.
Kimler Pre-Diyabet Tanısı İçin Test Yaptırmalıdır?
45 yaşın üzerinde ve şişman olan kişilerin, mutlaka kendilerinde gizli şeker olup olmadıklarını öğrenmek için test yaptırması gereklidir. Eğer kişinin kilosu normal ve 45 yaş civarında ise, testin yapılıp yapılmayacağına doktor karar verir. 45 yaşından genç olan ancak kilolu kişilerde, diyabet ve pre-diyabet açısından risk faktörlerinin olup olmadığı araştırılır. Bu risk faktörleri arasında; hipertansiyon, düşük HDL düzeyi, trigliserid yüksekliği, ailede diyabet varlığı ve bayanlar için gestasyonel diyabet ve 4,5 kg üzerinde bebek doğumu durumunun olmasıdır.
Pre-Diyabet Tedavisi Nasıl Yapılır?
Beslenme tedavisi ve düzenli yapılan egzersiz programı ile vücut ağırlığının azalması sonucu pre-diyabetten diyabete geçiş önlenebilir ya da geciktirilebilir. Gizli şeker hastalarının, gizli şeker hastası olmayanlara göre kalp hastalığı veya inme riski %50 artmıştır. Bu nedenle kalp hastalıkları açısından sigara içmek, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol gibi diğer risk faktörlerinin tedavi edilmesi de son derece önemlidir.
